Masowe wydawanie paszportów
Naukowcy z Yale odkryli, że mieszkańcy obwodów ługańskiego, donieckiego, chersońskiego i zaporoskiego byli celem systematycznych prób pozbawienia ich tożsamości ukraińskiej.
Jak uważa Nathaniel Raymon, dyrektor wykonawczy Yale School of Public Health:
Działania Rosji są klasycznymi zbrodniami wojennymi w tym sensie, że ograniczają lub lub w ogóle uniemożliwiają poprzez ten proces dostęp ludzi do krytycznych usług i zasobów, takich jak opieka zdrowotna i systemy humanitarne, które to usługi Rosja musi zapewnić wszystkim.
Rosja twierdzi, że od 2014 roku, kiedy to zaanektowała Krym i zajęła terytoria ukraińskie, aż do rozpoczęcia pełnej inwazji w 2022 roku, wydała ponad 3 miliony rosyjskich paszportów dla Ukraińców. Premier Rosji Michaił Miszustin stwierdził w maju, że Moskwa wydała paszporty dla prawie 1,5 miliona osób mieszkających w zajętych częściach obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego na Ukrainie od października ubiegłego roku. Przywódcy tzw. Ługańskiej Republiki Ludowej uważają, że trzy czwarte mieszkańców tego regionu otrzymało obywatelstwo rosyjskie.
Prezydent Rosji Władimir Putin podpisał szereg dekretów wymuszających na Ukraińcach przyjęcie rosyjskich paszportów. Organizacje międzynarodowe wprost wskazują, iż akt ten stanowi naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego.
Inwazja krok po kroku
Specjalnie opracowany raport zawiera harmonogram działań Rosji mających na celu zmuszenie Ukraińców do uzyskania obywatelstwa rosyjskiego, począwszy od maja 2014 roku, kiedy to Rosja nielegalnie zaanektowała Krym.
Wspomniany harmonogram sięga do lipca 2024 roku. W terminie tym zgodnie z nowym rosyjskim prawem osoby nieposiadające obywatelstwa rosyjskiego zostaną uznane za „cudzoziemców” lub „bezpaństwowców” i będą mogły być przetrzymywane w ośrodkach detencyjnych lub deportowane do Rosji. Ustawa o takiej treści zatwierdzona została 27 kwietnia 2023 roku.
Wcześniej, 18 marca 2023 roku, Rosja wprowadziła ustawę o jednostronnym zrzeczeniu się obywatelstwa ukraińskiego. Miało to umożliwić mieszkańcom jednostronne „zrzeczenie się” ukraińskiego obywatelstwa. 20 marca z kolei Putin nakazał przyspieszenie paszportyzacji, a miejscowe władze okupacyjne szybko ogłosiły nowe biura paszportowe i mobilne zespoły.
W raporcie opracowanym przez Conflict Observatory skrytykowano takie postępowanie:
Podczas gdy prawo międzynarodowe zapewnia państwom szeroką swobodę w kwestii nadawania obywatelstwa, zwyczajowe prawo międzynarodowe wyraźnie zabrania nadawania obywatelstwa bez zgody lub pod przymusem.
Nie masz obywatelstwa? Nie masz praw
Jeśli dany Ukrainiec nie będzie posiadać rosyjskiego obywatelstwa, może posiadać utrudniony dostęp do wielu niezbędnych do życia rzeczy. I tak choćby zgodnie z planem Rosji od 1 lipca tego roku osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą i właściciele małych firm muszą ponownie zarejestrować się z rosyjskim paszportem lub zaprzestać prowadzenia działalności.
Dokładnie rok później planowane jest wdrożenie działań polegających na tym, że każdy mieszkaniec, który nie przyjął rosyjskiego obywatelstwa, ma prawo zostać zatrzymany lub deportowany. Jako miejsce deportacji wskazuje się między innymi dalekie obszary Rosji.
Czytaj także:
