Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. dotyczącym koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Polska ma obowiązek zapewnić równość traktowania wszystkim Europejczykom – obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii – w zakresie zabezpieczenia społecznego, emerytur i rent.
Jednakże sytuacja jest inna w przypadku międzynarodowych umów o zabezpieczeniu społecznym, które Polska podpisała, głównie z państwami spoza UE, a także w przypadku osób, które nabyły prawo do świadczeń poprzez legalną pracę w Polsce.
Prawa cudzoziemca do polskiej emerytury mogą się różnić w zależności od obowiązującego reżimu prawnego. Jednakże istnieje jeden aspekt, w którym nie różnią się: prawo do otrzymania tzw. 13 i 14 emerytury. Wystarczy jeden dzień legalnej pracy, aby cudzoziemiec, po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, mógł zgłosić się do ZUS nie tylko po emeryturę, ale także roczne świadczenie.
Eksperci ostrzegają
Wypłacanie emerytur obcokrajowcom to dla nas nowe doświadczenie. Dr Tomasz Lasocki, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, w wywiadzie dla Prawo.pl, zwraca uwagę na konieczność szybkiego wyeliminowania błędów. Dotyczy to zarówno tych, które zostały popełnione pod koniec lat 90., kiedy to nieodpowiednio skonstruowano system emerytalny, jak i tych, które zdarzyły się w ostatnim czasie.
W grudniu 2022 roku ZUS wypłacił 12,5 tys. emerytur i rent dla osób, które nie są obywatelami Polski. W porównaniu do grudnia 2021 roku liczba wypłacanych świadczeń emerytalno-rentowych dla cudzoziemców wzrosła o 2,1 tys.
Jak czytamy dalej:
„Jednak już jeden dzień pracy wystarczy, by otrzymał on u nas groszową emeryturę i „trzynastkę” oraz „czternastkę”, świadczenia zdrowotne, a jego rodzina rentę rodzinną w razie przedwczesnej śmierci. I to nie groszową, ale z gwarancją minimalnej wysokości”.
Nie wszystkie te prawa pochodzą z rozporządzenia koordynacyjnego, a z naszego krajowego prawa. Jeśli osoba zamieszka w Polsce, prawo unijne będzie pomocne, ponieważ obcokrajowiec otrzyma dopłatę z budżetu państwa do minimalnej emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego w Polsce.
Coraz więcej obcokrajowców w Polsce
„Dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na koniec maja 2023 r. wskazują na to, że liczba płatników składek i ubezpieczonych, w tym cudzoziemców jest bardzo wysoka i rośnie – poinformowała PAP prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska i dodała. – Nie przeszkodziła temu inflacja ani skutki wojny na Ukrainie. Rośnie liczba pracowników, zleceniobiorców i przedsiębiorców. Spada liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku, zgłaszanych przez urzędy pracy”.
Osoby w wieku produkcyjnym, czyli między 25. a 49. rokiem życia, coraz częściej wybierają Polskę jako miejsce pracy. Szczególnie liczna grupa pracowników z zagranicy to osoby w wieku 30-39 lat.
W 2008 roku w bazie ZUS zarejestrowanych było tylko 16 tysięcy cudzoziemców. Dzisiaj ta liczba przekroczyła już milion. Polski rynek pracy i prawo stają się coraz bardziej atrakcyjne dla osób z zagranicy.
Zobacz także:
Wszechobecny mikroplastik. Znajduje się nawet w naszych mózgach i sercach
Skutki pożaru w Maui. Trudności w identyfikacji ofiar
Miało być 70% wełny, a było zero. UOKiK wykrył dwie podejrzane firmy odzieżowe
