Apel HRW jest pokłosie doniesień medialnych już sprzed kilku dni, gdy wyszło na jaw, że USA rozważają przekazanie amunicji kasetowej ukraińskiej armii. Reuters podaje, że amunicja kasetowa będzie stanowić część kolejnego pakietu pomocy wojskowej, który Ukraina otrzyma od amerykańskiego sojusznika. Dziś ma nastąpić oficjalne ogłoszenie tego pakietu.
111 państw popiera zakaz
Amunicja kasetowa zawiera od kilku do kilkuset mniejszych ładunków. Jej działanie opisuje Rzeczpospolita: „W określonym momencie te dodatkowe ładunki są uwalniane z głowicy bądź bomby kasetowej siłą wybuchu niewielkiego ładunku prochowego lub siłą odśrodkową.
30 maja 2008 podczas konferencji w Dublinie 111 państw poparło zakaz używania bomb kasetowych. Konwencji w tej sprawie nie ratyfikowały jednak USA (podobnie jak Ukraina, ale też np. Polska). Rosjanie mają regularnie używać broni kasetowej na Ukrainie. Tego rodzaju amunicji używa też Ukraina.
Rosjanie używali bomb kasetowych już w Syrii:
Wtedy chronili reżim Baszara al-Asada, teraz ich agresywne działania mają służyć realizacji neoimperialnej wizji państwa rosyjskiego, w którym Ukraina nie może odgrywać podmiotowej roli, nie może być suwerenna. Póki co jednak te rosyjskie działania mogą być odbierane jako akt desperacji, bo Ukraina cały czas dzielnie walczy, a Rosja w zasadzie nie realizuje swoich strategicznych celów podczas tego konfliktu zbrojnego.
Chęć przyspieszenia kontrofensywy
Według ustaleń stacji CNN, Amerykanie, którzy wycofali ten typ amunicji z użycia w 2016 roku, wciąż posiadają ją w arsenałach i chcą wspomóc Ukraińców w walce z rosyjską tyranią. Ten krok strony amerykańskiej ma wynikać z koniecznych dostaw amunicji artyleryjskiej dla Ukrainy. A konieczność wynika z chęci osiągnięcia postępów w zapowiadanej od dłuższego czasu kontrofensywie.
Pole rażenia stadionu piłkarskiego
Jak podaje Wikipedia: „amunicja kasetowa może zawierać subamunicję o różnym działaniu (odłamkową, przeciwpancerną, chemiczną itp.). Pociski kasetowe służą do rażenia celów powierzchniowych (subamunicja odłamkowa, chemiczna, zapalająca) lub punktowych (subamunicja przeciwpancerna). Amunicja kasetowa eksploduje w powietrzu nad celem (celami), uwalniając kilkadziesiąt do kilkuset mniejszych ładunków o polu rażenia stadionu piłkarskiego”.
Szalenie niebezpieczna amunicja
Amunicja kasetowa tworzy największe niebezpieczeństwo dla cywilów, co wynika z tego, że ataki z jej użyciem mogą objąć ogromne terytorium. „Rzeczpospolita” podaje, że „niewybuchy uzbrojone w głowice kasetowe mogą ranić i zabić wielu cywilów po miesiącach od wystrzelenia danego pocisku”.
„Amunicja kasetowa wykorzystywana przez Rosję i Ukrainę zabija cywilów teraz i będzie to robić przez wiele lat. Obie strony powinny natychmiast zaprzestać jej używania i nie próbować pozyskać więcej tego typu broni” – dowodzi Mary Wareham z HRW.
Argument Ukraińców
Ukraińcy twierdzą, że ta kontrowersyjna amunicja kasetowa pozwali im zaatakować bardziej rozproszone zgrupowania Rosjan, natomiast osoby zajmujące się ochroną praw człowieka stoją na stanowisku, że bezpieczeństwo cywilów powinno być kwestią priorytetową, absolutnie nadrzędna. Stąd ich obawy i niepokój.
Ukraińcy nie mają rozterek, bo Rosja już stosowała amunicję kasetową, zauważa to zresztą także Human Rights Watch, który wskazuje na znaczną liczbę ofiar śmiertelnych i rannych cywilów w wyniku takich ataków.
Ukraińcy dotąd dysponowali amunicją kasetową do ostrzału terenów kontrolowanych przez Rosjan. Szacuje się, że w ubiegłym roku ostrzał Iziumu, przy którym posłużono się nią, doprowadził do śmierci ośmiu osób, natomiast 15 zostało rannych.
Historyczny wymiar
Amunicja kasetowa (DPICM) po raz pierwszy była stosowana na frontach II wojny światowej, trzeba tu uwzględnić różne rodzaje broni: otóż to rakiety, bomby i pociski artyleryjskie, które po detonacji rozpraszały się na dużym terenie, co powodowało, że pokrywały pięć razy większy obszar niż amunicja konwencjonalna.
Amunicja kasetowa jest zabroniona przez międzynarodową konwencję, ponieważ niewybuchy mogą być niebezpieczne, a w zasadzie jest pewność, że tak się stanie – dla ludności cywilnej długo po zakończeniu wojny.
Najnowsze dane wskazują na to, że konwencję podpisały 123 kraje (źródło: dorzeczy.pl). Ale nie uczyniły tego USA, Ukraina i Rosja. A już we wcześniejszym fragmencie tekstu zaznaczyliśmy, że 30 maja 2008 podczas konferencji w Dublinie 111 państw poparło zakaz używania bomb kasetowych.
Amunicja kasetowa użyta tylko na Ukrainie
Ukraina to jedyny kraj na świecie, w którym w 2022 r. amunicja kasetowana została użyta. W mediach można znaleźć doniesienia, że Rosja stosowała ją w co najmniej dziesięciu z 24 regionów tego kraju. Armia ukraińska z kolei miała użyć amunicji kasetowej co najmniej trzy razy – w obwodach donieckim, charkowskim i chersońskim.
Zmiana stanowiska USA
„New York Times” zauważa, że do tej pory administracja amerykańska pod przywództwem Joe Bidena stale i konsekwentnie odmawiała przekazania Ukrainie amunicji kasetowej, wskazując na szereg niebezpieczeństw dla ludności cywilnej.
Narracja uległa jednak zmianie już miesiąc temu, gdy zastępca sekretarza obrony Laura Cooper stwierdziła, że amunicja kasetowa może przydać się Ukraińcom w szczególności przeciwko „ufortyfikowanym rosyjskim pozycjom” na polu bitwy. Rosyjskie linie obrony są trwalsze niż spodziewali się tego Amerykanie, stąd tak radykalna decyzja, owa wolta ws. dostaw amunicji kasetowej na Ukrainę.
Najbardziej krwawy atak
Dodajmy jeszcze, że dotąd najbardziej krwawym atakiem, w którym zastosowano amunicję kasetową, był ostrzał stacji kolejowej w Kramatorsku dokonany przez Rosjan 8 kwietnia 2022 r. W wyniku tego ataku śmierć poniosło 61 osób, a co najmniej 110 zostało rannych.
Śmiertelne żniwo w Wietnamie
Specyfika bomb kasetowych jest taka, że mniej więcej 10 proc. małych ładunków stanowią niewybuchy, a te przypominają swoim działaniem miny. Wojna w Wietnamie toczyła się wiele lat temu i spolaryzowała Stany Zjednoczone, ale reperkusje działań sprzed lat są dostrzegalne do dziś.
W tym kraju wszak ludzie wciąż giną w wyniku wybuchów bomb kasetowych i innych przedmiotów pozostawionych przez USA i wietnamskie siły zbrojne. Do 2011 roku niewybuchy zabiły ponad 40 tys. osób, a raniły ponad 60 tys.
NATO wykorzystało bomby kasetowe w wojnie przeciwko Jugosławii, spadały wtedy na Kosowo. Od początku wojny w 1992 roku do końca 2009 roku ucierpiało od min 7431 osób.
Na Ukrainie amunicja kasetowa była używa już 9 lat temu
Niektórzy zapominają, że Rosjanie prowadzą agresywne działania zbrojne na terytorium Ukrainy od 2014 roku. Wtedy miał miejsce ostrzał rakietowy we wschodniej Ukrainie, objął gęsto zaludnione tereny Donbasu i Doniecka. W Donbasie po walkach w 2014 r. znaleziono 22 bomby i rakiety zawierające w sumie 912 małych ładunków.
Użyto:
pocisków rakietowych 9M27K1 z subamunicją 9N210 oraz pocisków rakietowych 9M55K z subamunicją 9N235, chociaż według HRW już wówczas obie strony konfliktu używały amunicji kasetowej, jednak to Rosjanie byli bardziej agresywni pod tym względem. I stąd nie może dziwić reakcja, ta stanowczość Ukrainy odpierającej rosyjską agresję.
