Nowy Jork, Ohio, Indiana, Michigan, Maine – w północno-wschodnich stanach USA jeszcze w czasach, które pamiętają nasi rodzice, istniało kilkanaście sporych miast, które liczyły ponad 100 tys. mieszkańców. W ciągu zaledwie jednego pokolenia wiele z nich straciło swój status, a niektóre skurczyły się o przeszło połowę – wynika z mapy, która krążyła niedawno po Twitterze.
Zamykanie dużych fabryk sprawiło, że pracownicy fizyczni byli zmuszeni szukać pracy w innych miastach, wielu uciekało przed wysokimi czynszami na przedmieścia. Ameryka zna jeszcze bardziej efektowne przykłady depopulacji – Detroit w latach 50-tych liczyło ponad 1,8 mln mieszkańców, obecnie to niespełna 700 tys. Nadmorskie Baltimore w ciągu nieco ponad pół wieku skurczyło się o 1/3 – do 620 tys.
Polskie wyludnione miasta. Łódź jak Detroit, Bytom polskim Baltimore
Jak wyglądałaby mapa depopulacji, gdybyśmy wzięli pod lupę polskie miasta? Biorąc pod uwagę, że mieszkamy w kraju dziewięciokrotnie mniej ludnym, wyludnianie naszych ośrodków może robić jeszcze bardziej ponure wrażenie.
Polskim Detroit byłaby pewnie Łódź, która ze stanu 854 tys. mieszkańców u schyłku PRL zjechała obecnie na 672 tys. Rzut oka na te liczby uświadamia, że OSTR rapując w utworze „Hollyłódź” „dzień w dzień stąd wyjeżdża ze sto ludzi” mocno nie docenił skali depopulacji swojego miasta. Baltimore można porównać z Bytomiem – pod koniec lat 80-tych ludzi było tam 240 tysięcy, w grudniu 2020 – 163 tys. Oto miasta, które jeszcze do niedawna liczyły powyżej 100 tys. mieszkańców.
Polskie wyludnione miasta. Jak traciliśmy „stutysięczniki”
Kalisz to najświeższy przykład. Miasto, które jeszcze w tym wieku było domem dla ponad 110 tys. osób, w pierwszej połowie 2020 roku straciło status stutysięcznego. Według najnowszych danych liczba mieszkańców ośrodka utożsamianego ze starożytną Calisią to 99761.
Legnica status „stutysięcznika” straciła w 2018 roku. Dwadzieścia lat wcześniej dolnośląskie miasto zamieszkiwało ponad 108 tys. osób. Obecnie Legnica liczy 98426 mieszkańców.
Grudziądz to kolejny ośrodek, który stracił swój status po reformie administracyjnej roku 1999 roku. Jako miasto wojewódzkie liczył 103606 mieszkańców, od 2004 ich liczba skróciła się do pięciu cyfr. Obecnie to 93564.
Jaworzno o status stutysięcznika otarło się w latach 1994-1995. Obecnie walczy, by nie spaść poniżej 90 tysięcy, ale wydaje się, że już w obecnym spisie kolejna dolna bariera zostanie przełamana.
Polskie wyludnione miasta. Górny Śląsk w czołówce
Słupsk depopulacji opierał się dłużej – szczytowe 102832 mieszkańców osiągnął w 1994 roku, a poniżej setki spadł dopiero 8 lat później. W mieście mieszka obecnie 89 870.
Jastrzębie-Zdrój zaczęło się kurczyć wraz z powolnym zamykaniem okolicznych kopalń. W 1991 roku liczyło 104594 mieszkańców, w 1999 spadło poniżej 100 tys., a obecnie jest domem dla 88038 osób.
Nieodległy Wodzisław Śląski to bardziej złożony przykład. Również i tam liczba mieszkańców osiągnęła apogeum w 1991 roku – wyniosła 112215. Rok później miasto straciło niemal 24 tys. obywateli po tym, jak odłączyła się od niego dzielnica Rydułtowy. Pięć kolejnych lat to sanacja Pszowa i Marklowic (minus 20 tysięcy) oraz Radlina (minus 19 tysięcy). W efekcie z 112 tysięcy w 1991 roku, w 2021 pozostało niespełna 48 tys.
